Niedawno mieliśmy ciekawy przypadek komputera przysłanego do nas do naprawy aż z Katowic. Klient zgłosił, że nie uruchamia się system, a w dodatku nie ma dostępu do danych na dysku. Oddał komputer do lokalnego serwisu w celu wkopiowania danych. Niestety Serwis ten sobie nie poradził ze względu na złożoność usterki. Najdziwniejsze jest to, że zarówno komputer jak i dysk SSD ,w nim zamontowany, są całkowicie sprawne.

Klientowi bardzo zależało na odzyskaniu danych z tego komputera. Prowadził na nim sklep internetowy i nie mógł sobie pozwolić na utratę tych zapisanych tam baz danych, zdjęć i dokumentów. Na szczęście nie było próby instalacji żadnego oprogramowania, a lokalny serwis komputerowy nie narobił dodatkowych problemów, co się niestety rzadko zdarza. Nikt też wcześniej nie podejmował prób odzyskiwania danych z zamontowanego wewnątrz dysku SSD, a próba ich zgrania w serwisie okazała się nie możliwa.

Model komputera to Acer Aspire S7. Z doświadczenia wiemy, że to unikatowa konstrukcja producenta. Acer zastosował tu podwójny dysk SSD i czesto konfiguruje jego obsługę jako macierz RAID 0, aby zwiększyć wydajność oraz pojemność.

Podobnie jak inni producenci laptopów, firma Acer w modelu Aspire S7 wykorzystuje dysk SSD mSATA, który jest podłączany do standardowego gniazda na płycie głównej komputera. Jednak ten model Acer korzysta z portu mSATA w niestandardowy sposób.

Aby zapewnić większą wydajność i pojemność dysku SSD (przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów), firma Acer zdecydowała się utworzyć jednostkę SSD RAID 0 i zabudować ten zespół dysków na porcie mSATA. Konstrukcja ta jest o tyle ciekawa, że zabudowana na jednej płytce składa się tak naprawdę z dwóch niezależnych dysków SSD połączonych ze sobą w macierz. Dane więc, na tym nośniku, są dystrybuowane w blokach i zapisywane równolegle na obu dyskach.

RAID 0 to tak zwana macierz strip - pasków danych. Zasadniczo używa się dwóch  lub więcej dysków z blokami danych przechowywanymi na przemiennych napędach. Dane są dzielone między dyski i zapisywane  naprzemiennie. Kłopot w tym, ze ten port SATA, do którego ten dysk jest podłączany nie został zaprojektowany z myślą o tworzeniu na nim RAIDu. Ze względu na to, że dwa oddzielne dyski nie mogą współdzielić tego samego połączenia SATA, Acer musiał wymyślić specyficzne rozwiązanie. Wykorzystał piny zarezerwowane zwykle dla systemu operacyjnego, by można było zapisywać paski danych na kolejnym dysku.

Odzyskiwanie danych

Normalnie podczas kopiowania danych z dysku SSD mSATA, podłącza się go do odpowiedniego adaptera i po prostu zgrywa. Jednak w przypadku tych dysków SSD otrzymuje się tylko dostęp do połowy macierzy. Biorąc pod uwagę konstrukcję RAID 0, nie można otrzymać wtedy żadnych użytecznych danych.

Nie wyprodukowano jeszcze żadnego adaptera, który obsłużyłby taki dysk i można było wkopiować dane poza laptopem. Aby można było odzyskać dane, musieliśmy zastosować kilka działań:

Po pierwsze odczytaliśmy pierwszy dysk SSD za pomocą standardowego adaptera mSATA, a następnie ręcznie dolutowaliśmy się do pinów zarezerwowanych na drugi kanał SATA. Dopiero wtedy byliśmy w stanie skopiować resztę brakujących informacji i zrekonstruować RAID z dwóch obrazów SSD. Jest to czynność bardzo wymagająca i trudna. Jakikolwiek błąd może się skończyć bezpowrotną utratą danych.

Zadanie zostało w końcu wykonane, ale wymagało specjalistycznej wiedzy i umiejętności, dlatego, być może nie podjął się tego żaden Serwis. Więcej informacji na temat odzyskiwania danych z dysków SSD oraz odzyskiwania i rekonstrukcji macierzy RAID.